راهنمای خرید فرش دست دوم

این روزها بازار خرید و فروش اجناس دست دوم رونق بسیاری به خود گرفته است. کافی است سری به سایت‌های خرید و فروش بزنید آن وقت است که خواهید دید انواع و اقسام محصولات با قیمت‌های گوناگون به حراج گذاشته می‌شوند و مشتریان خود را می یابند. یکی از اصلی‌ترین این محصولات فرش دست دوم است که نمونه‌های آگهی فروش آنها را می‌توان در سایت‌های مختلف مشاهده کرد. اما آیا به راحتی و از روی آگهی می‌توان هر فرشی را خریداری کرد؟ آیا هر فرش دستبافی که به صورت دست دوم به فروش می‌رسد، مناسب ماست؟ بهتر است بگوییم اگر می‌خواهید پس از خرید فرش دست دوم احساس رضایت داشته باشید، باید از یک خرید ناآگاهانه پیشگیری کرده و به سمتی بروید که با اطلاعات کامل خرید خود را انجام دهید و فرشی سالم و باکیفیت را تهیه کنید.

تشخیص عمر یک فرش کار آسانی نیست اما می‌توانید با استفاده از چند فاکتور، عمر یک فرش را به صورت حدودی تخمین بزنید. هر چه عمر یک فرش بیشتر باشد احتمال وجود موارد زیر در آنها بیشتر می شود:

• کم شدن شید رنگ ها

• رنگ باختگی در پشت و روی فرش

• از هم دررفتگی گلیمه اوّل و آخر فرش

• گسیختگی شیرازه ها در فرش های ترکی بافت

• پوسیدگی سرریشه ها

• کاهش ارتفاع پرزها

• پوسیدگی مقطعی

• ذرتی شدن

• ناهماهنگی در سایش پرزها

• رنگ رفتگی نایکنواخت

در اصطلاح به گوشه و کناره‌های فرش، لچک می‌گویند که عموما دارای ظاهری قوسی شکل است و با نقوش گل و بوته تزیین می‌شود. همچنین ترنج بزرگترین گل در مرکز فرش است که حتما باید توجه کنید کاملا سالم بوده و مرور زمان در آن تغییری ایجاد نکرده باشد. توجه داشته باشید که ترنج یا به صورت دایره‌ای است یا بیضی و یا نواری که عموما با شاخه، برگ و همچنین نقوش اسلیمی طراحی شده است. در واقع هنگام خرید فرش دست دوم باید دقت کنید که لچک و ترنج دارای تقارن لازم بوده و مرور زمان آنها را دچار آسیب نکرده باشد.

برای تشخیص کیفیت یک فرش شما می‌توانید به تقارن نقوش فرش توجه کنید برای این کار هم می‌توانید فرش را از قسمت میانی تا بزنید و هم می‌توانید به کمک خط کش یا متر فاصله نقوش گوناگون فرش در دو طرف را اندازه زده و با هم مقایسه کنید. از طرف دیگر بهتر است توجه کنید که هیچ یک از اشکال در متن فرش به صورت ناتمام کشیده نشده و هر طرح در ادامه طرحی دیگر بافته شده باشد.

برای بررسی رنگ پریدگی یک فرش می‌بایست یک خط فرضی در میان فرش بکشید و دو طرف را با هم مقایسه کنید به این صورت است که می‌توانید یک گل را در نظر گرفته و نمونه متقارن آن در سمت دیگر را بیابید. در این لحظه شما خواهید توانست علاوه بر توجه به یکسانی و تقارن دقیق نقشه و بافت، به رنگ آن دو نیز توجه کنید. بسیاری از فرش‌ها به دلیل مدل استفاده، ممکن است دچار رنگ پریدگی تنها در یک بخش خاص شده باشند که شما به راحتی می‌توانید با بررسی‌ نقوش متقارن آن را تشخیص دهید. از طرف دیگر یک فرش باید در نور طبیعی مورد بررسی قرار بگیرد تا راحت تر بتوانید رنگ پریدگی آن را تشخیص بدهید.

همچنین باید بدانید جهت خواب فرش تیره تر از سمت دیگر آن است و از همین رو خطوط طرح در سمت عکس خواب وضوح بیشتری دارد. اگر قصد خرید فرش دستباف دست دوم را دارید باید توجه داشته باشید که تمام بخش‌های فرش باید دارای رنگی یکنواخت بوده و هیچ اختلاف رنگی در آن دیده نشود زیرا این امر از ارزش یک فرش می‌کاهد.

یکی از نمودهای فرش دست دوم این است که به مرور زمان و بر اثر استفاده زیاد نازک شده و نقاط سفیدی بر روی آن مشاهده می‌شود. هر چقدر فرش درشت بافت‌تر باشد این نقاط نیز بزرگتر هستند و بیشتر به چشم می‌آیند. به این نقاط سفید سرنخ گفته می‌شود که در اثر استفاده زیاد یا به اصطلاح پاخوردگی طولانی ایجاد می‌شوند. همچنین توجه داشته باشید که لبه‌های ساده فرش یا همان شیرازه باید یک دست باشند یعنی اگر فرش را به روی هم تا کردید، فرش حالت طبیعی خود را نگه دارد و دچار فرورفتگی و بیرون زدگی نشود.

بیدها حشرانی هستند که جهت رشد خود از پروتئین موجود در پشم فرش استفاده می‌کنند و اگر به الیاف فرش راه پیدا کنند به سرعت به فرش آسیب می‌زنند تا جایی که اگر مورد توجه قرار نگیرند در نهایت از یک فرش تنها چله آن را باقی می‌گذارند. بید برای رشد و زنده ماندن نیاز به رطوبت دارد از همین رو است که فرش‌های مناطق مرطوب بیشتر دچار بیدخوردگی می‌شوند. هنگام خرید فرش دستباف دست دوم توجه داشته باشید که تمامی بخش‌های فرش را مورد بررسی قرار داده تا اگر بیدخوردگی در آن مشاهده کردید بدانید ارزش آن بسیار کم شده و ممکن است این بیدخوردگی به مرور بیشتر هم بشود.

برای تشخیص کیفیت چله، یکی از ریشه‌های بالا یا پایین فرش را بکشید. در این شرایط اگر چله ضعیف باشد ریشه به سرعت پاره خواهد شد و حتی نیاز نیست فشار بیش از حدی به آن وارد کنید زیرا در همان لحظه ابتدایی از بدنه جدا شده و ضعف خود را نمایان می‌سازد.