نحوه تشخیص فرش ماشینی از فرش دستباف

هنر قیمت ندارد ولی برای ارزش‌گذاری فرش دستباف ایرانی، باید وجوه تمایز آن با فرش ماشینی را بشناسید. فرش‌ دستباف، تجلی هنر ایرانی و یک صنایع دستی ارزشمند است که تشخیص آن‌ از فرش‌های ماشینی، شاید کار ساده‌ای نباشد. شستشو و پا خوردن فرش‌های دستباف حریف زیبایی و جلوه ناب آن‌ها نشده به‌طوری هرچه پاخور بیشتر باشد، ارزش فرش دستباف بیشتر است. همانطور که می‌دانید فرش‌ها به دو نوع دستی و ماشینی تقسیم می‌شوند. اگر بحث قیمت‌گذاری در میان باشد، یکی از دغدغه‌های افراد این است که چگونه فرش ماشینی را از فرش دستباف تشخیص دهیم؟ برای پاسخ به این سوال، کافی است که هنگام خرید نکاتی را مد نظر داشته باشید که به راحتی بتوانید این هنر اصیل را از مصنوع ماشینی تشخیص دهید.

برخلاف تصور برخی از افراد که فکر می‌کنند تشخیص فرش ماشینی از فرش دستباف مهارت خاصی می‌طلبد، باید بدانید که با بررسی برخی نکات به‌راحتی می‌توان فرش دستباف را تشخیص داد. در ادامه، نحوه تشخیص فرش ماشینی از فرش دستباف را در اختیار شما قرار دهیم.

چگونه فرش ماشینی را از فرش دستباف تشخیص دهیم؟

نحوه تشخیص فرش ماشینی از فرش دستباف، به ارزش‌گذاری هنری و قیمت‌گذاری فرش کمک می‌کند. در ادامه، راهکارهای تشخیص فرش دستباف از ماشینی را توضیح می‌دهیم:

رنگ فرش دستباف

در انواع فرش، رنگ رخساره بازتابی از سرّ درون فرش‌ها نیست! فرش‌های ماشینی معمولاً رنگ‌های زنده و براق‌تری نسبت به فرش‌های دستباف دارند. رنگ فرش‌های ماشینی از رنگ‌های مصنوعی بوده و شاید درخشندگی این الیاف مصنوعی، چشم شما را بگیرد. این در حالی است که رنگ‌های فرش‌های دستباف با سرمنشاء طبیعی (روناس، گردو و…)، نمی‌توانند درخشندگی رنگ‌های مصنوعی را داشته باشند.

از طرف دیگر، از گستردگی طیف رنگی فرش‌های ماشینی نیز نمی‌توان چشم پوشید. رنگ‌های مصنوعی بکار رفته در فرش ماشینی تنوع وسیع‌تری نسبت به رنگ‌های طبیعی دارند؛ اما در مقابل، فرش‌های دستباف با تنوع رنگی محدود بافته می‌شوند.

نقشه فرش

بافت بداهه و ذهنی، باعث می‌شود که تقارن و نظم نقشه فرش دستباف کمی ضعیف باشد. در واقع نظم و بازتاب طرحی که در فرش ماشینی به صورت بی‌نقص و دقیق مشاهده می‌کنیم، در فرش دستباف وجود نداشته و شاید همراه با ایرادات ریز و درشت باشد.

در فرش‌های دستباف، اصالت طرح و نقشه حرف اول را می‌زند؛ یعنی پیدا کردن یک فرش دستباف مدرن و یا مینیمال، جزو محالات است. در عوض کلکسیون روح‌نواز از نقش‌های اصیل ایرانی در فرش‌های دستباف وجود دارد که در سراسر دنیا مشهور هستند.

ریشه‌های فرش

هنگامی که با دقت به ریشه‌های فرش دستباف نگاه کنید، می‌بینید که این ریشه‌ها جزئی از فرش هستند و جزو نخ‌های خود فرش محسوب می‌شوند. درحالی‌که در فرش‌های ماشینی ریشه‌های فرش به صورت جداگانه به لبه‌ها بافته شده‌اند و جلوه‌ای مصنوعی دارند.

این قاعده یکی از نکات مهم در نحوه تشخیص فرش ماشینی از فرش دستباف به حساب می‌آید تا سریع و راحت بتوانید فرش ماشینی را از فرش دستباف تشخیص دهید. همچنین ریشه‌های فرش ماشینی کمی لطیف‌تر و براق‌تر از فرش دستباف خواهد بود. یکدست بودن این ریشه‌ها باعث جذابیت بیشتر فرش‌های ماشینی می‌شوند، در حالی که در فرش دستباف، چندان زیبا نیستند. واضح است که ویترین فرش ماشینی، از هر لحاظ سعی در جلب توجه مخاطب دارد، ولی فرش دستباف کماکان در صدر ارزشمندی قرار دارد.

اندازه فرش

با توجه به اینکه فرش‌های دستباف به صورت دستی روی دار قالی بافته می‌شوند، با محدودیت سایز روبرو هستند. شما می‌توانید فرش‌های ماشینی را در اندازه‌های بسیار کوچک تا بزرگ پیدا کنید، ولی فرش‌های دستباف تنها در چند سایز و ابعاد مشخص بافته می‌شوند.

دقت اندازه‌ها نیز در فرش‌های ماشینی با فرش‌های دستباف قابل مقایسه نیست. برای مثال یک قالیچه ۴ متری در فرش‌های ماشینی، دقیقا مساحت چهار متری دارد ولی یک قالی دستباف چهار متری، شاید به این دقیقی نباشد. در موارد خاص، می‌توانید از این اصل برای تشخیص فرش دستباف از فرش ماشینی استفاده کنید ولی باید بدانید همیشه جوابگو نیست.

قیمت فرش

هنگامی که برای خرید فرش می‌روید، با رنج قیمت‌ متفاوتی روبرو خواهید شد. باید بدانید که فرش‌های ماشینی قیمت مناسب‌تری نسبت به فرش‌های دستی دارند. قیمت فرش‌های دستی به دلیل زمان‌بر بودن و زحمت بالا، بسیار بیشتر از فرش‌های ماشینی است. به همین دلیل اکثر افراد برای خرید فرش ناچار هستند که به سراغ فرش‌های ماشینی بروند. با این حال، گول قیمت را نخورید و با اطلاعات ارائه شده در این محتوا، ارزش و اعتبار فرش را بسنجید.

پشت فرش

یکی دیگر از راه‌هایی که به نحوه تشخیص فرش ماشینی از فرش دستباف کمک می‌کند، بررسی پشت فرش است. اگر به پشت فرش ماشینی نگاه کنید، چیزی به‌جز چیدمان منظم گره‌ها در کنار هم را نخواهید دید. با مشاهده پشت فرش دستباف، ذهنیت شما از این نظم و ترتیب به‌طور کامل برهم می‌خورد؛ یعنی می‌بینید که گره‌های فرش منظم نیستند و حتی اندازه آن‌ها با یکدیگر متفاوت است.

این نکته باعث می‌شود که راحت‌تر بتوانید فرش ماشینی و دستباف را از یکدیگر تشخیص دهید. این که چرا چیدمان و اندازه گره‌ها در فرش دستباف یکدست و منظم نیستند، به فشار دست و نوع گره هر بافنده برمی‌گردد. معمولاً در بافت فرش‌های دستی که ابعاد بزرگی دارند، چند بافنده به‌صورت همزمان در بافت همکاری می‌کنند. این مسئله باعث می‌شود که نوع و اندازه گره‌ها با یکدیگر متفاوت باشد و آن ساختار منظم، کمی مختل شود.

نوع پود فرش

اگر می‌خواهید به شکل حرفه‌ای فرش دستباف را شناسایی کنید، باید به پود فرش که مشهور به هویت آن است، مراجعه کنید. پود فرش دستباف ساختاری پنبه‌ای دارد و از چله فرش نگهداری می‌کند. هنگامی که به پود‌های فرش دستباف نگاه کنید، مشاهده می‌کنید که با رنگ‌هایی مربوط به همان قسمت، بافته شده‌اند و کوک دستی دارند. به همین دلیل، ممکن است اندازه‌های یکسانی نداشته باشند.
در فرش‌های ماشینی، ماجرا برعکس است، چراکه پود‌ها با رنگی متفاوت از بافت فرش توسط دستگاه بافته می‌شوند.

نتیجه گیری

با مطالعه این محتوا، باید جواب سوال «چگونه فرش ماشینی را از دستباف تشخیص دهیم؟» رسیده باشید. حال که نکات مهم درباره نحوه تشخیص فرش ماشینی از فرش دستباف را متوجه شدید کافی است هنگام خرید فرش این نکات را در نظر بگیرید. اگر به دنبال یک فرش با اصالت می‌گردید، فرش‌های دستباف با نقشه اصیل، نمود فرهنگ ایرانی شما خواهد بود. البته اگر رنگ و لعاب بهتر و قیمت مناسب‌تر اولویت شما باشد، بد نیست به فرش‌های ماشینی فکر کنید. برای خرید فرش دستباف، پیدا کردن یک مرجع معتبر با تنوع بالا، یکی از مراحل دشوار است. فروشگاه اینترنتی آریاس به‌عنوان یک فروشگاه اینترنتی معتبر، فرش‌های دستباف را در طرح و رنگ و دامنه قیمتی متنوع در اختیار شما می‌گذارد.