معرفی انواع طرح های فرش دستباف ابریشم قم

در میان فرش‌های دستباف ایرانی، انواع فرش ابریشم قم در سراسر جهان طرفداران زیادی دارد. استفاده از مواد طبیعی در بافت این نوع فرش دستباف ایرانی، تاریخ غنی و زیبایی جاودانه که در پس انواع طرح فرش دستباف ابریشم قم نهفته است، نمی‌توان نامی از فرش ایرانی برد و فرش این منطقه را از قلم انداخت. تنوع بالای طرح فرش دستباف ابریشمی در قم باعث شده تا با هر سلیقه و نیازی بتوانید یک گزینه مناسب را انتخاب کنید. اگر قصد دارید با تاریخچه فرش ابریشم قم و انواع طرح‌های فرش در این منطقه آشنا شوید، بهتر است ادامه این مطلب را از دست ندهید.

تاریخچه فرش ابریشم قم

برخلاف بسیاری از شهرهای ایران که تاریخچه عریض و طویلی در بافت فرش‌های دستباف دارند، قم تنها دارای پیشینه ۱۰۰ ساله در بافت فرش است. البته این نکته به معنای بی‌تجربگی بافندگان و کیفیت پایین فرش‌های این منطقه نیست. در واقع موقعیت این شهر در بین مراکز بزرگ قالی‌بافی در ایران یعنی استان مرکزی و اصفهان باعث شده تا طراحان و بافندگان زیادی به این شهر مهاجرت کنند و مشغول به کار شوند. با توجه به این نکته انواع طرح فرش دستباف ابریشم قم را شاید نتوان اصالتاً متعلق به این منطقه دانست؛ اما نمونه‌های اصلاح ‌شده و عالی از طرح‌های دیگر شهرها بوده که حال متعلق به خود قم شده است. در واقع در مدت کوتاه به استانداردهای جهانی رسیده و طرفداران زیادی دارد.

صنعت قالی‌بافی قم با گذشت زمان تحت تأثیر سلسله‌های مختلف و وقایع تاریخی قرار گرفته است. به ‌عنوان‌ مثال، در دوره صفویه، بسیاری از نقوش نمادینی که امروزه نیز در قالی‌های قم مورد استفاده قرار می‌گیرند، توسعه یافت. این‌ها شامل الگوهای گل و صحنه‌های شکار شاهان است. از مشهورترین بافندگان منطقه قم می‌توان به خانواده حبیبیان و احمد صیرفیان اشاره کرد که در تولید قالی‌های استثنایی و باکیفیت موروثی به شهرت این شهر کمک کرده‌اند.

ویژگی های فرش دستباف ابریشم قم

همان‌طور که اشاره شد قالی‌بافی در قم از اوایل قرن بیستم آغاز شد و این شهر به‌ سرعت به دلیل تولید برخی از بهترین قالی‌های جهان شهرت یافت. انواع فرش ابریشم قم به خاطر نقوش پیچیده، تراکم گره بالا و استفاده از مصالح فاخر مانند ابریشم و پشم مرغوب شناخته می‌شوند. به ‌طور کلی ویژگی‌های فرش این منطقه را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• پیچیدگی نقش و نقوش در قالی قم

انواع طرح فرش دستباف ابریشم قم به دلیل نقش و نقوش پیچیده‌ای که دارند شهرت یافته‌اند. مهارت استثنایی و استعداد هنری بافندگان باعث شده تا این طرح‌ها نه ‌تنها از نظر بصری خیره‌کننده باشند، بلکه اغلب دارای معنای فرهنگی و نمادین عمیقی هستند و تاریخ و سنت‌های غنی منطقه را منعکس می‌کنند.

• تنوع رنگی بالا و طبیعی بودن آن

عدم وابستگی به طرحی خاص و استفاده از طرح‌های متنوع برای بافت فرش این منطقه، باعث می‌شود که تنوع رنگ هم تا حد زیادی افزایش یابد. حتی در برخی از نمونه‌های فرش تا ۴۰ رنگ را می‌توان دید. همچنین باید اشاره کرد که برای بافت انواع طرح فرش دستباف ابریشم قم از الیافی استفاده می‌شود که برای رنگرزی آن‌ها مواد کاملاً طبیعی به کار می‌رود. بیشتر رنگ‌هایی که در انواع فرش ابریشم قم شاهد آن هستیم، لاکی روشن و تیره، خاکی، مشکی، طلایی، قهوه‌ای سوخته و روشن، بژ، آبی روشن و سیر، زرشکی، مسی، کرم روشن و تیره است.

• ضد حساسیت بودن

از آنجایی ‌که برای بافت فرش ابریشم قم مواد طبیعی برای رنگرزی و الیاف ابریشمی برای بافت استفاده می‌شود انتخاب خوبی برای کسانی است که در فضای خانه‌شان افرادی از گروه‌های حساس چون افراد دارای بیماری ریوی، حساسیت و آلرژی زندگی می‌کنند.

• ظرافت در بافت و تراکم بالا

در کنار ویژگی‌هایی چون استفاده از الیاف و رنگ طبیعی برای بافت و تنوع طرح در انواع فرش ابریشم قم باید به ریزبافت بودن و تراکم بالای آن نیز اشاره کرد. این ویژگی باعث شده که در بسیاری از فرش‌های این منطقه، تراکم از سایر نقاط ایران بسیار بالاتر باشد. تراکم بالا به معنای تعداد گره بیشتر، زمان بیشتر برای بافت و کمک به دوام و ماندگاری بالاتر فرش این منطقه است.

انواع فرش ابریشم قم

انواع طرح فرش دستباف ابریشم قم یکی از معیارهای خوب برای تقسیم‌بندی و شناخت فرش‌های شهر قم است. همان‌طور که اشاره شد تنوع طرح و نقشه به لطف حضور طراحان و بافندگان متبحر در این شهر بسیار بالا است. مهم‌ترین این طرح‌ها را در ادامه معرفی خواهیم کرد که عبارت‌اند از:

فرش نقشه شکارگاه

نقش فرش شکارگاه فقط مختص شهر قم نبوده و یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین طرح‌های فرش دستباف ایرانی به شمار می‌رود. این نقشه اشاره به سنت شکار در میان شاهان ایرانی دارد. اصلی‌ترین ویژگی نقشه شکارگاه که یکی از انواع طرح فرش دستباف ابریشم قم به شمار می‌رود، وجود طرح حیواناتی چون آهو، گوزن و گاهی حیوانات وحشی است. علاوه بر این طرح، سوار، اسب، تیر و کمان نیز در چنین نقشه‌ای مشاهده می‌شود. نقشه شکارگاه فرش قم در اندازه‌های مختلفی بافته می‌شود و دارای رنگ‌بندی متنوعی نیز هست که باعث شده برای انتخاب دچار محدودیت نباشید.

فرش نقشه خشتی

یکی از انواع فرش ابریشم قم، فرش نقشه خشتی نام دارد. این طرح قدمت بسیار زیادی داشته و دارای طرح مستطیل کوچک و بزرگی است که در داخل آن نقوش مختلفی بافته می‌شود. این طرح در اصل یکی از قدیمی‌ترین نقوش فرش دستباف قم محسوب می‌شود و طرح‌های داخل خشت‌ها شامل مواردی چون گل، گلدان، بوته، درختانی چون سرو و بید و حتی طرح پرندگان و حیوانات می‌شود. به‌ طور کلی بافندگان متبحر فرش ابریشمی قم این‌گونه نقش و نگارها را از طبیعت و عناصر طبیعی وام می‌گیرند.

فرش نقشه درختی

فرش نقشه درختی یکی دیگر از انواع طرح فرش دستباف ابریشم قم به شمار می‌رود. درخت و نقش درختی یکی از طرح‌های پر مفهوم و عمیق در فرش شهر قم است. نقش درختی فرش قم همان‌طور که از نام آن پیدا است، از شکل درخت و دیگر عناصر وابسته آن چون شاخ، برگ و گل بهره می‌گیرد. در مورد نمادشناسی و معنای نقش درخت هم باید گفت که نشانه‌ای از اقبال، سلامتی و رشد و سعادت است.

فرش نقشه گلدانی

اولین و مهم‌ترین ویژگی فرش نقشه گلدانی این است که نقش گلدان در اندازه‌های مختلف در سرتاسر فرش یا به ‌صورت مرکزی دیده می‌شود. همچنین در برخی از موارد این گلدان‌ها با جزئیات بیشتر و پر از نقش گل بافته می‌شوند که به گل و گلدان هم شهرت دارد. محبوبیت این طرح آن‌قدر زیاد است که در بازار جهانی هم طرفداران خاص خود را دارد.

فرش نقشه جمشیدی

فرش نقشه جمشیدی یکی دیگر از انواع طرح فرش دستباف ابریشم قم محسوب می‌شود که نام خود را از استاد بافنده متبحری به نام جمشیدی وام گرفته است. طرح‌های منحصر ‌به ‌فرد قالی‌های او اغلب دارای نقش‌های پیچیده با جزئیات دقیق هستند که نشان‌دهنده تعهد او به هنر قالی‌بافی است. قالی‌های جمشیدی به دلیل زیبایی هنری و کیفیت استثنایی‌شان از ارزش بالایی برخوردارند و به ‌عنوان یک مکمل ارزشمند برای هر مجموعه‌ای تبدیل می‌شوند.

فرش نقشه اسحاقی

یکی دیگر از انواع طرح فرش دستباف ابریشم قم، فرش نقشه اسحاقی است. وجود نقوشی چون گل، درخت زندگی و … در این نقشه خودنمایی می‌کند. از ویژگی مهم این نوع فرش، جزئیات فراوان بوده که در نهایت دقت بافته شده است. همچنین برای بافت از رنگ‌های جسورانه و زنده استفاده می‌شود که حس زندگی و طراوت را به شما منتقل خواهد کرد.

کلام آخر

در این مطلب انواع فرش ابریشم قم را از نظر طرح، جزئیات نقوش و رنگ‌های استفاده‌شده برای بافت آن‌ها بررسی کردیم. همچنین به ویژگی‌های مهم فرش دستباف ابریشمی قم چون ظرافت در بافت، تراکم بالا، تنوع رنگ و طبیعی بودن الیاف هم اشاره شد. حال اگر قصد دارید یکی از انواع طرح فرش دستباف ابریشم قم را بخرید، بهتر است سلیقه، نیاز و میزان بودجه خود را در اولویت قرار دهید و از بین این‌ همه طرح زیبا، جذاب‌ترین را برای گستردن در خانه خود و زیبایی بخشیدن به آن انتخاب کنید.

سوالات متداول

۱. مهم‌ترین خصوصیت فرش دستباف ابریشمی قم چیست؟

ریزبافت بودن و استفاده از طرح‌های جذاب اما اصلاح‌شده سنتی در فرش ایرانی از مهم‌ترین خصوصیات فرش‌های دستباف ابریشمی این شهر به شمار می‌رود.

۲. قیمت فرش ابریشمی قم چقدر است؟

قیمت این نوع فرش به موارد زیادی مربوط بوده که مهم‌ترین آن‌ها اندازه و ابعاد، نوع طرح، تعداد رنگ و تراکم فرشی است که شما برای خرید انتخاب کرده‌اید.

۳. مزایای خرید فرش دستباف قم از نوع ابریشمی چیست؟

استفاده از الیاف طبیعی که باعث شده این فرش ضد حساسیت باشد، یکی از این مزایا است. در کنار آن دارای تعداد گره و تراکم بالایی بوده که ضامن دوام، ماندگاری و استحکام بیشتر این فرش است.