فهرست
کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که علاقه‌ای به خرید فرش دستباف و تماشای زیبایی‌های آن نداشته باشد. درواقع تماشای جزئیات فرش و لمس تاروپود آن، بدون شک تجربه‌ای است که نمی‌توان از آن صرف نظر کرد، اما خرید فرش جنبه‌های دیگری نیز دارد که هنگام خرید باید به آن‌ها دقت کنیم؛ یکی از این موارد، ابعاد فرش است. حتماً می‌دانید که فرش‌ها در مدل‌های مختلفی تولید می‌شوند و هر کدام مشخصات و ابعاد خاص خود را دارند. این موضوع معمولاً باعث سردرگمی می‌شود؛ برای همین پیش از هر چیزی باید در مورد آن به خوبی تحقیق کرد. اگر قصد خرید فرش دستباف را دارید، مطالعه این مطلب را از دست ندهید. در این مقاله از فروشگاه آریاس همه چیز را در مورد انواع فرش دستباف از نظر اندازه توضیح می‌دهیم تا جای هیچ شک و ابهامی باقی نماند.
انواع فرش دستباف از نظر ابعاد
فرش دستباف جایگاه مهمی در فرهنگ ایرانی دارد و تقریباً در همه جای خانه می‌توان از آن استفاده کرد. فرقی نمی‌کند مکان مورد نظر شما یک اتاق کوچک باشد یا یک فضای پذیرایی بزرگ؛ به هر حال می‌توانید یک فرش با ابعاد مناسب را برای آن پیدا کنید. لازمه این موضوع، وجود انواع فرش دستباف از نظر متراژ است. در ادامه، با ابعاد رایج فرش دستباف آشنا می‌شویم:
ابعاد قالی
قالی را می‌توان رایج‌ترین اصطلاح در بازار فرش دانست. به فرش‌هایی که مساحت آن‌ها بیش از ۶ متر مربع است، قالی می‌گویند. قالی‌ها در ابعاد مختلفی بافته می‌شوند که در چهار دسته قالی کوچک، قالی متوسط، قالی بزرگ و قالی‌های خیلی بزرگ جای می‌گیرند.
- قالی های کوچک: به قالی‌هایی با اندازه‌های ۲ در ۳ متر و ۲.۵ در ۳.۵ متر، قالی کوچک گفته می‌شود.
- قالی های متوسط: این قالی‌ها اندازه‌های ۲.۸ در ۲.۸ متر و ۳ در ۴ متر را شامل می‌شوند.
- قالی های بزرگ: ابعاد این قالی‌ها، ۳.۵ در ۴.۵ متر و ۳.۷ در ۴.۸ متر است.
- قالی‌های خیلی بزرگ: این قالی‌ها در ابعاد ۴ در ۵ متر و ۴ در ۶ متر و بالاتر تولید می‌شوند.
ابعاد قالیچه
وقتی در مورد انواع فرش دستباف از نظر متراژ صحبت می‌کنیم، قالیچه دومین اصلاحی است که با آن روبرو می‌شویم. قالیچه‌ها مساحتی کمتر از ۴ متر مربع دارند و بازه ابعاد آن‌ها معمولاً بین ۱.۵ در ۲.۵ متر تا ۱.۷ در ۲.۳ متر است. مهم‌ترین کاربرد قالیچه، مفروش کردن قسمتی از یک فضای بزرگ‌تر از ابعادی است که دارند. این شیوه دکوراسیون، زیبایی کم‌نظیری برای محیط فراهم می‌کند؛ به خصوص اگر بدون موکت استفاده شود.
ابعاد فرش پرده ای
به فرش‌هایی که با مساحتی بین ۴ تا ۶ متر مربع بافته می‌شوند، فرش پرده‌ای گفته می‌شود. ابعاد فرش پرده‌ای چیزی در حدود ۱.۸ در ۲.۸ متر است. در برخی دسته‌بندی‌ها، فرش پرده‌ای را زیرمجموعه قالیچه به حساب می‌آورند.
ابعاد کلگی
فرش کلگی که به آن میان قالی یا سرانداز هم گفته می‌شود، عرضی در حدود ۱.۲ متر تا ۱.۵ متر و طولی برابر با ۳ یا ۴ متر دارد. فرش کلگی، همانطور که احتمالاً از نام آن متوجه شده‌اید، برای فرش کردن بخش سر قالی به کار می‌رود. البته ابعاد فرش کلگی کاربردهای دیگری نیز دارد که پوشاندن فضای خالی بین دو فرش، از جمله آن‌ها است.
ابعاد کناره
فرش کناره، به فرش‌هایی گفته می‌شود که عرضی کمتر از یک متر دارند و طول آن‌ها معمولاً سه برابر عرضشان است. البته فرش کناره گاهی طول بیشتر از این هم دارد که کمتر رایج است. کاربرد فرش کناره، برای مفروش کردن حاشیه فرش‌ها یعنی فاصله قالی تا دیوار است.
فرش ذرع و نیم
اندازه اصلی فرش‌های ذرع و نیم، در استاندارد ترکی ۱.۶۸ در ۱.۱۲ متر و در مقیاس فارسی، ۱.۵۶ در ۱.۰۴ متر است. با این وجود، ابعاد فرش دستباف ذرع و نیم در بازار فرش دستباف متفاوت است. فرش‌هایی با ابعاد ۱ در ۱.۵ متر، در بازار فرش به نام فرش ذرع و نیم شناخته می‌شوند. بافت این فرش‌ها در مناطق فارسی باف بیشتر رایج است.
فرش ذرع و چارک
ذرع و چارک نیز یکی دیگر از نام‌هایی است که در دسته بندی انواع فرش از نظر متراژ مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فرش‌ها ابعادی برابر با ۰.۸ در ۱.۳ متر دارند. بافت فرش ذرع و چارک نیز در اکثر مناطق ایران انجام می‌شود اما در مناطق فارسی باف رواج بیشتری دارد.
فرش سجاده ای
فرش جانمازی یا سجاده ای، همانطور که از نام آن مشخص است، به عنوان زیراندازی برای خواندن نماز بافته می‌شود. نقش و نگار این فرش‌ها بر خلاف نقش‌های دیگر، معمولاً غیرمتقارن و به شکل محراب است. ابعاد فرش جانمازی، ۰.۸ در ۱.۱ متر است.
فرش پشتی
فرش پشتی یکی از کوچک‌ترین ابعاد فرش محسوب می‌شود. این فرش‌ها که به آن‌ها پادری هم گفته می‌شود، ابعادی برابر با ۵۰ در ۷۰ سانتی‌متر دارند و در قسمت ورودی اتاق استفاده می‌شوند. این ابعاد، متناسب با اندازه پادری خانه‌ها طراحی شده است.
ابعاد فرش چطور محاسبه می‌شود؟
حالا که با انواع فرش دستباف از نظر اندازه آشنا شدید، بد نیست در مورد نحوه اندازه گیری ابعاد استاندارد فرش نیز صحبت کنیم. فرش‌های دستباف علی‌رغم کیفیت و زیبایی مثال‌زدنی که دارند، گاه از نظر اندازه چندان دقیق نیستند. البته این موضوع، در بسیاری از موارد فقط به چند سانتی‌متر محدود می‌شود. بدون شک وجود اختلاف زیاد قابل توجه بین ابعاد رسمی و اندازه‌های واقعی، نوعی نقص محسوب می‌شود. وجود چنین نواقصی تأثیر زیادی روی قیمت فرش دستباف دارد و حتی ممکن است نظر خریدار را در مورد انتخاب آن تغییر دهد. برای همین، در اندازه گیری سایز فرش دستباف باید توجه کافی داشته باشید.
برای اطمینان از صحت ابعاد فرش، باید طول و عرض آن را در سه بخش متفاوت اندازه بگیرید. به عبارت ساده‌تر، ابتدا تا انتهای فرش را هم در وسط و هم در کناره‌ها اندازه‌گیری کنید. این روش برای اندازه گیری فرش دستباف تا ۳ در ۴ متر کفایت می‌کند؛ اما برای فرش‌های بزرگ‌تر لازم است طول ۴ یا حتی ۵ قسمت را محاسبه کنید. در نهایت اگر هیچ‌کدام از اندازه‌های به دست آمده اختلاف فاحشی با ابعاد مورد ادعا نداشته باشند، می‌توان صحت ابعاد فرش را تایید کرد.
سوالات متداول
۱- آیا ابعاد فرش تنها عامل تعیین کننده در ارزش‌گذاری فرش است؟
مسلماً خیر. کیفیت نخ استفاده شده، زیبایی نقشه، عدم وجود نقص در ظاهر و همچنین تراکم گره فرش، از جمله دیگر موارد تأثیرگذار در قیمت فرش دستباف هستند.
۲- سایز فرش دستباف را چطور انتخاب کنیم؟
اگر قصد خرید فرش برای اتاق نشیمن را دارید، توجه داشته باشید که مبل‌ها یا باید کاملاً روی فرش و یا کاملاً بیرون آن قرار بگیرند. در مورد فضای پذیرایی که میز نهارخوری در آن قرار دارد، ابعاد فرش را طوری انتخاب کنید که بتواند صندلی‌ها را در حالت بیرون کشیده هم پوشش دهد. در مورد دیگر قسمت‌های خانه هم بهتر است یک فضای خالی بین فرش و دیوار در نظر بگیرید.
۳- آیا شیرازه یا ریشه‌های فرش هم جزو ابعاد حساب می‌شوند؟
خیر. هنگام اندازه گیری ابعاد فرش، بخش‌هایی مثل شیرازه، گلیم بافت و ریشه های فرش را نباید محاسبه کرد. البته این موضوع در مورد فرش‌هایی که گلیم بافت آن‌ها طرح برجسته و خاص دارد، فرق می‌کند.
جمع‌بندی
فرش دستباف یکی از بهترین انتخاب‌ها برای دکوراسیون خانه است. برای هر بخشی از خانه می‌توان فرش دستباف با ابعاد مناسب همان قسمت را تهیه کرد. در واقع این فرش‌ها در اندازه‌های بسیار متنوعی بافته می‌شوند و همین موضوع می‌تواند خرید فرش دستباف را کمی دشوار کند. برای همین باید نام انواع فرش از نظر اندازه را به خوبی بشناسیم. همه ما معمولاً با قالی و قالیچه آشنا هستیم؛ اما نام‌های بیشتری مثل پرده‌ای، کناره و ذرع نیم هم در بازار فرش وجود دارند. هرکدام از این اندازه‌ها کاربرد خوشان را دارند که گاه می‌توان آن را از روی نام فرش هم تشخیص داد. از آنجایی که فرش دستباف مثل نمونه‌های ماشینی ابعاد کاملاً دقیق و ثابتی ندارد، پیش از خرید باید آن را به دقت اندازه گرفت.
