تابلو فرش چیست؟ آشنایی با انواع طرح تابلو فرش

تابلو فرش‌ها جزو زیباترین آثار در صنعت بزرگ قالی‌بافی به شمار می‌روند و به دو دسته بزرگ دستباف و ماشینی تقسیم می‌شوند. برای اینکه بهترین انتخاب را داشته باشید باید بدانید تابلو فرش چیست و انواع آن کدام است. خرید چنین محصولی زیبایی این هنر را مهمان دیوارهای خانه شما می‌کند و گزینه مناسبی برای هدیه دادن نیز هست. اگر قصد دارید از بین انواع تابلو فرش یکی را انتخاب کنید و بخرید، بهتر است از خواندن ادامه این مطلب غافل نشوید.

تابلو فرش چیست؟

بسیاری از افراد اطلاعات زیادی در زمینه فرش و فرش‌بافی ندارند و برای همین با تابلو فرش‌ها نیز آشنا نیستند. به زبان ساده این محصول همان فرش به‌ شمار می‌رود که در ابعاد و اندازه کوچک‌تر بافته می‌شود. برای آنکه مشخص شود تابلو فرش‌ها چیست، باید به این ویژگی مهم آن‌ها توجه کرد که دارای ابعادی با قابلیت قرارگیری در قاب و نصب روی دیوار خانه هستند.

تاریخچه تابلو فرش

شاید دوست داشته باشید بدانید که تاریخ پشت تابلو فرش چیست، اما قبل از هر چیزی باید گفت گمانه‌زنی‌ها در مورد قدمت آن زیاد است. در کل شواهد تاریخی نشان می‌دهد قالی‌بافی به ۳۴۵ تا ۴۳۵ قبل از میلاد برمی‌گردد و از همان آغاز بافت تابلو فرش هم وجود داشت؛ اما نه به معنای امروزی. آنچه به معنای درست تابلو فرش شاهد آن هستیم به دوره هخامنشیان و شکوفایی در دوره ساسانیان برمی‌گردد.

تابلو فرش با مشخصات امروزی هم حدود ۸۰ سال قدمت دارد و بافت آن به ‌صورت حرفه‌ای به یکی از شهرستان‌های آذربایجان شرقی برمی‌گردد که با نام سردرود شناخته می‌شود. طرح های مختلف تابلو فرش، تنوع رنگ و ظرافت در بافت باعث شده تا این شهر در زمینه بافت تابلو فرش شهرت جهانی به دست بیاورد و سردرود را به‌ عنوان پایتخت تابلو فرش بشناسند.

انواع تابلو فرش از لحاظ مواد اولیه

همان‌طور که در پاسخ به سوال تابلو فرش چیست، گفته شد؛ همان فرش با ابعاد کوچک‌تر است. با چنین توضیحی کاملاً مشخص می‌شود که ویژگی‌های مشترک زیادی با قالی‌های بزرگ دارد. یکی از مشترکات استفاده از مواد اولیه یکسان است که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

نخ پشمی

اگر می‌خواهید بدانید که پرمصرف‌ترین الیاف برای بافت تابلو فرش چیست، باید از پشم نام برد که اغلب از گوسفند تهیه و برای بافت تابلو فرش از آن استفاده می‌شود. طبیعی است که به‌ واسطه دام‌پروری در بسیاری از نقاط ایران استفاده از چنین الیافی بالا باشد. همچنین باید اشاره کرد کیفیت فرش به تغذیه و نژاد گوسفند بستگی دارد و استان‌های غربی و شمال غربی باکیفیت‌ترین پشم را برای بافت تابلو فرش استفاده می‌کنند.

نخ پنبه

بعد از پشم، یکی دیگر از پرمصرف‌ترین الیاف و مواد اولیه برای بافت فرش و تابلو فرش به ‌واسطه گستردگی کشاورزی، پنبه است. از این مواد اولیه بیشتر برای تاروپود فرش استفاده می‌شود و به ‌واسطه استحکام بالا در دوام و ماندگاری فرش اثر دارد.

نخ کرک

کرک به فیبر و الیاف نازکی می‌گویند که اغلب از پشم و پوست حیوانات تهیه می‌شود. به دلیل نازکی دارای لطافت خاصی است. همچنین از این مواد اولیه برای بافت فرش و تابلو فرش‌های نفیس استفاده می‌شود که اغلب قیمت بالایی دارند. دلیل این امر کمیاب بودن کرک نسبت به پشم است.

نخ ابریشم

شاید دوست دارید بدانید که گران‌ترین مدل تابلو فرش چیست، جواب این سوال ابریشم است. این نوع مواد اولیه خود به دو دسته طبیعی و مصنوعی قابل ‌تقسیم بوده که قطعاً ابریشم طبیعی به دلیل کمیاب بودن، روند تولید سخت و زمان‌بر، ظرافت و براقیت خاص به تابلو فرش جلو زیباتری می‌بخشد و گران‌تر است.

نخ اکریلیک

یکی از الیاف مصنوعی که استفاده از آن برای بافت انواع تابلو فرش ماشینی رایج است، نخ اکریلیک نام دارد. این ماده اولیه به ‌وفور در دسترس است و قیمت ارزان‌تری نسبت به ‌تمامی نخ‌های گفته شده دارد؛ بنابراین در تابلو فرش‌های اقتصادی از آن استفاده می‌شود.

انواع طرح و نقشه تابلو فرش ها

شاید هنگام خرید این محصول عده زیادی را ببینید که ‌می‌خواهند بهترین را انتخاب کنند و بخرند. طرح های مختلف تابلو فرش دلیل این استقبال و پرفروش بودن است. البته این تنوع بالا ممکن شما را برای خرید سردرگم کند و از خود بپرسید محبوب‌ترین طرح تابلو فرش چیست. در ادامه برخی از معروف‌ترین و پرفروش‌ترین‌ها را به شما معرفی می‌کنیم:

تابلو فرش تندیس

در بافت این نوع از تابلو فرش از طرح مجسمه‌های دنیا با زمینه ساده الهام گرفته می‌شود که زیبایی خاص و جلوه بی‌نظیری دارد.

تابلو فرش چهره

برای بافت این نوع تابلو فرش از طرح چهره هنرمندان بزرگ و افراد شهیر استفاده می‌شود. همچنین می‌توانید چهره خود را برای بافت هم سفارش دهید.

تابلو فرش حیوان

استفاده از نقوش حیوانات مختلف از جمله پرندگان، اسب و حتی حیوانات وحشی نیز یکی دیگر از طرح‌های پرطرفدار در بافت تابلو فرش است.

تابلو فرش فرانسوی

در این دسته طرح‌ها، نقوشی از شهرهای فرانسوی، زندگی بومی و سنتی مردم این کشور و تابلوهای نقاشی هنرمندان بزرگ فرانسوی بر روی تابلو فرش استفاده می‌شود.

دلیل محبوبیت تابلو فرش

شاید از خود بپرسید که دلیل پرفروش بودن و محبوبیت تابلو فرش چیست و بعد بلافاصله مواردی چون ابعاد کوچک و زیبایی آن در ذهنتان نقش ببندد. البته این دو مورد تنها مزایا و دلایل محبوبیت آن نیست و می‌توان به موارد زیر هم اشاره کرد:

• تنوع طرح های مختلف تابلو فرش به شکلی بوده که خرید آن مطابق با سلیقه، بودجه و نیاز آسان است.
• یکی از گزینه‌های خوب برای هدیه دادن به مناسبت‌های مختلف به شمار می‌رود.
• تابلو فرش فقط از نظر زیبایی ارزش ندارد و می‌توان از مدل‌های دستباف آن به‌ عنوان یک سرمایه‌گذاری نام برد. هرچه عمر آن هم بیشتر شود به ارزش مادی‌اش افزوده خواهد شد.
• در‌ صورتی ‌که یک تابلو فرش با الیاف طبیعی بخرید، برای سلامت و محیط‌زیست فایده داشته و افرادی که چنین دغدغه‌ای دارند دست به خرید چنین محصولی می‌زنند که یکی از دلایل مهم محبوبیت آن هم هست.
• دوام و ماندگاری بالای انواع تابلو فرش دیگر دلیل محبوبیت بالای آن است که باعث می‌شود حتی برای نسل‌های بعدی هم به ‌عنوان یادگار باقی بماند.

انواع اندازه و سایز تابلو فرش

در بخش تابلو فرش چیست به این نکته اشاره شد که این هنر به لحاظ ابعاد، از فرش کوچک‌تر است و می‌توان قاب کرد و به دیوار زد. با چنین توضیحی مشخص است که ابعاد متنوعی دارد. تابلو فرش‌ها اغلب در ابعاد زیر تولید می‌شوند و به فروش می‌رسند:

• اندازه ۳۵ × ۵۰ سانتی‌متر
• اندازه ۵۰ × ۷۰ سانتی‌متر
• اندازه ۷۰ × ۱۰۰ سانتی‌متر
• اندازه ۸۰ × ۱۲۰ سانتی‌متر
• اندازه ۱۰۰ × ۱۵۰ سانتی‌متر
• اندازه ۲۰۰ × ۳۰۰ سانتی‌متر

مهمترین طرح های تابلو فرش دستباف و ماشینی

پیشتر به چهار نوع طرح و نقشه معروف تابلو فرش اشاره کردیم و از تابلو فرش تندیس، تابلو فرش چهره، تابلو فرش فرانسوی و تابلو فرش حیوان نام برده شد؛ اما تنوع طرح های مختلف تابلو فرش در همین مورد خلاصه نمی‌شود. از طرح‌های زیر هم می‌توان به ‌عنوان مهم‌ترین‌ها نام برد:

• آیات: در طرح آیات از آیه‌ها، احادیث و اسما خدا در بافت فرش استفاده می‌شود و بسیار پرطرفدار و پرفروش است.
• گل: طرح گل و گلدان نیز چون نقشی طبیعی به زیبایی تمام روی تابلو فرش‌ها بافته می‌شود.
• منظره: مناظر طبیعی چون زندگی روستایی، طرح جنگل، دریا و … از جمله مهم‌ترین طرح های تابلو فرش دستباف و ماشینی به شمار می‌رود.

جنس الیاف تابلو فرش دستباف و ماشینی

شاید از خود بپرسید که متداول‌ترین جنس الیاف در تابلو فرش چیست و کدام برای خرید بهتر است. همان‌طور که اشاره شد، از انواع الیاف و مواد طبیعی چون پشم، پنبه، اکریلیک، ابریشم و … برای بافت آن استفاده می‌شود. به ‌طور کلی جنس الیاف تابلو فرش دستباف و ماشینی را می‌توان به دو دسته الیاف طبیعی و الیاف مصنوعی تقسیم کرد.

• الیاف طبیعی ضد حساسیت بوده و ماندگاری و قیمت بسیار بالایی دارند.
• در مقابل الیاف مصنوعی از قیمت کمتری برخوردار هستند و خرید چنین تابلو فرش‌هایی برای اقشار مختلف جامعه ممکن است.

نکات مهم برای خرید بهترین تابلو فرش

تا اینجای مطلب موارد مهمی چون تابلو فرش چیست، چه طرح‌هایی دارد و از چه الیافی برای بافت آن استفاده می‌شود نام برده شد. حال اگر قصد خرید چنین محصولی را دارید بهتر است به نکات زیر در هنگام انتخاب از میان انواع تابلو فرش توجه داشته باشید:

1. اصالت یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی است که برای خرید باید آن توجه داشت و باید مرجع مطمئنی برای این کار انتخاب کرد، به‌خصوص اگر قصد خرید تابلو فرش دستباف را دارید. ممکن است به دلیل شباهت زیاد نوع دستباف و ماشینی، خود به ‌تنهایی قادر به خرید محصول اصل نباشید و خرید از فروشگاه معتبر این اطمینان را به شما می‌دهد محصولی اصل را خریداری کرده‌اید.
2. یکی دیگر از نکات مهمی که برای خرید تابلو فرش از نوع دستباف باید به آن توجه کنید این است که کج نباشد. این ایراد می‌تواند از ارزش آن کم کند.
3. اگر مهارت خاصی در تشخیص عیوب تابلو فرش ندارید، بهتر است آن را بدون قاب بخرید. بدون قاب تشخیص عیوب برای شما آسان‌تر می‌شود.
4. علاوه بر اینکه ظرافت در بافت از اهمیت زیادی برخوردار است، باید به «پرداخت» تابلو فرش هم توجه داشته باشید تا یکدست بوده و باعث آسیب جدی به تابلو فرش نشده باشد.

کلام آخر

در این مقاله به هر آنچه که برای شناخت تابلو فرش نیاز است از جمله انواع طرح، اندازه‌های مختلف، مهم‌ترین نقوش و طرح‌ها و مواردی از این دست پرداخته شد. بهتر است با در نظر گرفتن اینکه از نظر شما نکات مهم برای خرید تابلو فرش چیست و کدام طرح و اندازه مطابقت بیشتری با سلیقه‌تان دارد، بهترین و زیباترین تابلو فرش را برای خانه خود خریداری کنید.

سوالات متداول

• کدام مدل تابلو فرش قیمت بیشتری دارد؟

از نظر ابعاد و اندازه، مدل بزرگ‌تر قیمت بیشتری هم دارد. همچنین تابلو فرش دستباف گران‌تر از مدل ماشینی است. علاوه بر این نقش و الیاف مورد استفاده در قیمت نهایی آن اثر دارد.

• تابلو فرش دستباف بخریم یا ماشینی؟

بستگی به این دارد که اولویت شما چیست. تابلو فرش‌های دستباف اغلب با الیاف طبیعی بافته می‌شوند که ضد حساسیت بوده و ماندگاری و قیمت بسیار بالایی دارند. در مقابل برای بافت تابلو فرش ماشینی در اغلب موارد از الیاف مصنوعی استفاده می‌شود که از قیمت کمتری برخوردار هستند.

• کدام طرح تابلو فرش از همه پرفروش‌تر است؟

از میان معروف‌ترین و محبوب‌ترین طرح‌های تابلو فرش می‌توان به مواردی چون طرح آیات، گل، طبیعت، چهره، تندیس، طرح فرانسوی، حیوانات و … اشاره کرد.