فهرست
تفاوت فرش و قالی در چیست؟ آیا نحوه شست‌وشوی فرش و قالی یکسان است؟ قیمت فرش و قالی چه تفاوتی با یکدیگر دارد؟ در این راهنما قصد داریم ضمن پاسخ به سوالات مذکور، با انواع فرش و قالی و نحوه نگهداری از آنان نیز آشنا شویم. همان‌طور که می‌دانید فرش، گلیم، قالی، قالیچه و بافتنی‌های از این قبیل جزو مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عناصر در دکوراسیون محسوب می‌شوند. از انواع قالی‌ها و فرش‌ها می‌توان در زیباسازی محیط منزل و همچنین محیط کار بهره‌گیری کرد؛ اما سوال اینجاست که فرق فرش و قالی در چیست؟ برای پاسخ به این سوال در ابتدا باید با مفهوم فرش و قالی آشنا شویم.
فرش دستباف ابریشم یکی از نفیس ترین و ارزشمندترین جلوه های هنر اصیل ایرانی.
تفاوت فرش و قالی در چیست؟
بسیاری از افراد به اشتباه فرش و قالی را با هم یکی می‌دانند؛ در صورتی که بین این دو تفاوت‌هایی وجود دارد. به منظور درک بهتر این تفاوت‌ها بهتر است که در ابتدا با مفهوم هر یک از فرش و قالی به صورت مجزا آشنا شویم:
فرش چیست؟
«فرش» یک واژه عربی است. اعراب به هر چیزی که قابلیت پهن شدن روی زمین را داشته باشد، فرش می‌گویند. در زبان فارسی نیز به هر چیزی که از قابلیت پهن شدن روی زمین برخوردار باشد نیز فرش گفته می‌شود؛ بنابراین قالی، گلیم، جاجیم، زیرانداز، حصیر و… همگی نوعی فرش هستند.
قالی چیست؟
همان‌طور که گفته شد، قالی نوعی فرش محسوب می‌شود. قالی‌ها دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی همچون یک‌رو بودن، داشتن پرز و گره و تار و پود هستند. جالب است بدانید که فرش پیشینه‌ای تاریخی دارد؛ در حالی که قالی مربوط به دوران هخامنشی است.
بر اساس توضیحات فوق متوجه می‌شویم که فرش شامل طیف گسترده‌ای از هرچیزی است که بتوان آن را روی زمین پهن کرد. در حالی که قالی زیرمجموعه فرش بوده و دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است؛ بنابراین می‌توان گفت که فرش‌ها دارای بیش از ۵۰ مدل متنوع هستند.
تاریخچه قالی
جالب است بدانید که تاریخچه این گنجینه ملی مربوط به ۲۵۰۰ سال پیش و دوره هخامنشیان است. اولین بافته‌های ایرانیان از همان دوران هخامنشیان آغاز شده و تا به امروز نیز ادامه پیدا کرده است. اگر نگاهی به تاریخ بیندازیم، می‌بینیم که اولین قالی‌ها را به نشانه داشتن ثروت و اشرافی بودن تنها زیر پای پادشاهان و اشراف‌زادگان پهن می‌کردند.
اختلاف فرش و قالی از لحاظ مدل
آشنایی با انواع فرش
پیشرفت علوم مختلف و فناوری‌های روز دنیا سبب شده است تا انواع متنوعی از فرش‌ها در دسترس مردم قرار گیرد. اگر می‌خواهید برای خرید فرش اقدام کنید، بهتر است پیش از خرید مقاله «جامع ترین راهنمای خرید فرش دستباف» را مطالعه کنید. در بحث تفاوت فرش و قالی می‌توان انوع فرش‌ها را بر مبنای پارامترهای زیر تقسیم‌بندی کرد:
انواع فرش از لحاظ نحوه تولید
فرش‌ها را می‌توان از لحاظ نحوه تولید به دو دسته ماشینی و دستی تقسیم‌بندی کرد. فرش‌های ماشینی توسط تجهیزات ماشینی و فرش‌های دستی یا دستباف توسط دست و بدون دخالت دستگاه تولید و روانه بازار می‌شوند.
انواع فرش از لحاظ جنس
فرش‌های ماشینی معمولاً از جنس اکریلیک، پلی استر، پلاستیک، نایلون، استات، تنسل، مدال و… تولید شده، در حالی که فرش‌های دستباف اکثراً از جنس مواد معدنی همچون آزبست، مواد حیوانی مثل مو، پشم و ابریشم و مواد گیاهی مانند کنف، کتان و پنبه بافته می‌شوند.
انواع فرش از لحاظ اندازه و طرح
فرش‌ها می‌توانند از لحاظ سایز نیز به نمونه‌های ۶ متری، ۹ متری و ۱۲ متری تقسیم‌بندی شوند. علاوه‌بر این می‌توان فرش‌ها را از نظر طرح و نقش و نگاری که دارند نیز به انواع مختلفی تقسیم‌بندی کرد. ناگفته نماند که به غیر از موارد مذکور فاکتورهای دیگری همچون چله‌کشی، تعداد شانه و تراکم و… نیز وجود دارد که در این طبقه‌بندی و بحث تفاوت فرش و قالی تأثیرگذارند.
آشنایی با انواع قالی
قالی‌ها را نیز می‌توان بر اساس پارامترهای مختلف و کاربردهایی که دارند از یکدیگر جدا کرد. از آنجایی که فرآیند تولید قالی امروزه دستخوش تغییراتی شده، تشخیص تفاوت فرش و قالی به سختی امکان‌پذیر است؛ اما یک مشخصه بارز در قالی‌ها وجود دارد که آن هم وجود پرز در آن‌هاست. اگر بخواهیم نگاهی به تقسیم‌بندی قالی‌ها داشته باشیم باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- قالی‌ها از لحاظ نحوه تولید به دو دسته دستباف و ماشینی تقسیم‌بندی می‌شوند.
- قالی‌ها را می‌توان از نظر جنس الیاف به تمام پشم، چله پشم، تمام ابریشم، کف ابریشم، گل ابریشم و… تقسیم‌بندی کرد.
- قالی‌ها از لحاظ سایز نیز شامل انواع مختلف ۶ متری، ۹ متری، ۱۲ متری و شکل‌های هندسی مختلف با اندازه‌های متفاوت می‌شوند.
بررسی تفاوت فرش و قالی از نظر کاربرد
ممکن است فکر کنید که فرش و قالی برای پهن کردن روی زمین بافته می‌شوند و کاربرد دیگری ندارند؛ در صورتی که این یک تفکر اشتباه است! همان‌طور که قبلاً گفته شد، فرش یک کلمه عربی در معنای هر چیزی است که قابلیت پهن شدن بر روی زمین را داشته باشد؛ بنابراین از فرش‌ها می‌توان برای پوشش زمین استفاده کرد.
در صورتی که قالی‌ها کاربردهای دیگری نظیر پشتی، تابلو فرش، سجاده و… نیز دارند. ممکن است دیده باشید که از برخی فرش‌ها به صورت دو رو استفاده می‌شود. این ویژگی تنها مخصوص فرش‌ها بوده و از قالی‌ها می‌توان فقط به صورت یک‌رو استفاده کرد.
بررسی تفاوت فرش و قالی از لحاظ نحوه نگهداری
نگهداری درست از انواع فرش و قالی در افزایش طول عمر آنان تأثیر بسزایی دارد. جارو کردن مستمر، تمیز کردن مداوم، استفاده از روفرشی مناسب، عدم قرار گرفتن فرش یا قالی در معرض تابش مستقیم نور خورشید، بهره‌گیری از مواد شوینده مناسب و… مواردی هستند که با رعایت آن‌ها می‌توانید از فرش یا قالی خود به خوبی مراقبت کنید. چنانچه فرش یا قالی دچار پارگی، سوختگی یا پوسیدگی شد، بهتر است که در کوتاه‌ترین زمان ممکن آن را تعمیر کنید.
تفاوت فرش و قالی در نوع شست‌وشو چیست؟
همان‌طور که گفته شد قالی‌ها و فرش‌ها دارای انواع مختلف با خصوصیات منحصربه‌فردی هستند؛ از این‌رو روش شست‌وشوی هر کدام از آنان نیز متفاوت است. برای شست‌وشوی انواع قالی و فرش می‌توان از روش‌های مدرن یا سنتی استفاده کرد؛ اما بهترین روش سپردن فرش یا قالی به یک مرکز قالی‌شویی معتبر است؛ چرا که قالی‌شویی پیش از شست‌وشوی فرش یا قالی ابتدا آن‌ها را به طور دقیق مورد بررسی قرار داده و متناسب با بافت، جنس و قدمت فرش بهترین روش شست‌وشو را انتخاب می‌کند.
سخن پایانی
در این راهنما با تفاوت فرش و قالی از جنبه‌های مختلف جنس، ابعاد، انواع و کاربرد آشنا شدیم. همان‌طور که می‌دانید انواع فرش‌ها در دکوراسیون نقش بسیار پررنگی را بازی می‌کنند و نمی‌توان این واقعیت را انکار کرد. اگر علاقمند به فرش‌هایی کهن و جذاب هستید یا این که ترجیح می‌دهید منزلتان سبکی کلاسیک و قدیمی داشته باشد، قالی و قالیچه می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.
سوالات متداول
۱. تفاوت فرش و قالی از نظر ابعاد چیست؟
فرش‌ها را می‌توان در ابعاد مختلف و به سفارش مشتریان تولید کرد؛ در حالی که قالی‌ها طبق ابعاد مشخصی بافته می‌شوند. معمولاً از اندازه‌های کوچک و ۶ متری قالی‌ها می‌توان به صورت تابلو فرش و سجاده و از ابعاد بزرگ‌تر آن‌ها به عنوان زیرانداز استفاده کرد.
۲. قالی تمام ابریشم چیست؟
به فرشی که تار و پود و همچنین پرز آن به طور کامل از ابریشم باشد، قالی تمام ابریشم می‌گویند. به طور معمول این نوع از قالی‌ها بسیار ریزبافت بوده و از ارزش هنری و مادی زیادی برخوردار هستند. این قالی‌ها برخلاف ظاهر ظریفی که دارند در برابر لکه نیز بسیار مقاومند؛ به طوری که اگر آب، چای، نوشابه یا هر مایع دیگری روی سطح آنان بریزد، با کمی شامپو فرش عین روز اولشان خواهند شد!
