فهرست
یکی از فرآیندها و عملیات اساسی برای تولید فرش ماشینی که برای طول عمر بیشتر و جلوه زیباتر آن استفاده می‌شود، آهار زنی یا تکمیل فرش نام دارد. اگر اسم این مرحله در تولید فرش را نشنیده باشید، شاید از خود بپرسید که آهار فرش ماشینی چیست و برای چه انجام می‌شود؟
پاسخ این سوال شما در ادامه مطلب آمده است. در ادامه این مقاله از وبلاگ آریاس شما را با عملیات آهار در فرش ماشینی بیشتر آشنا خواهیم کرد. همین‌طور مواد و دستگاه‌های مورد استفاده برای این کار را به شما معرفی می‌کنیم. پس اگر برای اولین بار است که عبارت آهار زنی در فرش ماشینی به گوشتان می‌خورد و به دنیای فرش و فرش‌بافی علاقه دارید، ادامه این مطلب را از دست ندهید.
مجموعه ای از زیباترین تابلو فرش را تماشا کنید.
منظور از آهار فرش ماشینی چیست و کاربرد آن چیست؟
شاید واژه آهار را برای لباس، پارچه، حتی کاغذ و چیزهای دیگر بسیار شنیده باشید. این لغت در فرهنگ‌نامه‌های فارسی چون دهخدا به فرآیندی اطلاق می‌شود که در آن کاغذ یا پارچه را به موادی چون صمغ، کتیرا، نشاسته یا … آغشته می‌کنند تا مستحکم و مقاوم شود. ما اگر می‌خواهید بدانید که آهار فرش ماشینی چیست و چرا کاربرد دارد، باید ابتدا در مورد نحوه گره‌زنی در فرش ماشینی اطلاعاتی داشته باشید.
در فرش‌های ماشینی برخلاف فرش‌های دستباف که گره به دور نخ چله زده می‌شود، گره متقارن وجود ندارد و الیاف فقط به دور نخ چله به شکل U یا W تابیده می‌شوند. برای همین امکان بیرون آمدن نخ‌ها و باز شدن گره‌ها بیشتر از فرش دستباف است. برای همین از آهار زنی در فرش ماشینی به عنوان فرآیندی برای استحکام بیشتر فرش‌های ماشینی استفاده می‌شود تا این نخ‌ها به راحتی بیرون نیایند.
با کاربرد آهار زنی فرش آشنا شوید
اکنون که با معنای آهار زنی آشنا شده‌اید، بد نیست بدانید که مزایا و کاربردهای آهار فرش ماشینی چیست تا از ضرورت و حیاتی بودن این فرآیند در جریان تولید فرش مطلع شوید. آهار زنی در فرش ماشینی باعث ایجاد یک لایه از مواد مقاوم کننده روی بخش پشتی فرش می‌شود. در درجه اول این کار برای استحکام و بالا بردن عمر مفید فرش بسیار ضروری است.
اما کاربرد دیگر آهار به دلیل عملکرد جالب آن درست مانند یک ترمز فرش است. در واقع این لایه نازک مانع سرخوردن فرش شما روی سطوح لغزنده مانند سرامیک و سنگ خواهد شد. این ویژگی کاربردی به‌خصوص برای فرش‌های دارای تراکم کم و بافت نازک و شل هم مفید است. علاوه بر سر نخوردن مانع جمع شدن مکرر و شکستگی فرش می‌شود.
معرفی انواع آهار فرش تولید شده
در یک نگاه کلی آهار فرش به دو شکل انجام می‌شود: طبیعی و مصنوعی. علت این نام‌گذاری نوع موادی است که برای آهار زنی در فرش ماشینی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آهار طبیعی
عملیات آهار در فرش ماشینی به روش طبیعی با استفاده از موادی چون صمغ، کتیرا، مشتقات سلولوزی، نشاسته و مشتقات آن انجام می‌شود. شاید طبیعی بودن این مواد یک حسن بزرگ باشد، اما دوام کمتری نسبت به نوع دوم آهار دارد.
آهار مصنوعی
شاید بپرسید که روش مصنوعی آهار فرش ماشینی چیست؟ نام‌گذاری این روش هم به نوع مواد مورد استفاده در این فرآیند برمی‌گردد. برای آهار مصنوعی از موادی چون پلی ونیل، ماییک اسید، انواع پلی اکریلات و انواع کوپلیمر استاپن استفاده می‌شود. این مواد دوام و عمر بیشتری نسبت به مواد طبیعی مورد استفاده برای آهار فرش دارند.
مواد آهار باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند؟
ممکن است برای بسیاری دغدغه باشد که استفاده از مواد مصنوعی برای آهار ضرر ندارد؟ و ویژگی محلول مورد استفاده برای آهار فرش ماشینی چیست که استفاده از آن را بی‌خطر کرده است؟ برای رفع نگرانی‌های از این دست بهتر است به نکات زیر نگاهی کنید:
- آهار کاملاً بی بو و شفاف است.
- کف نمی‌کند و بعد از خشک شدن ریزشی ندارد.
- اثر مخربی روی الیاف ندارد.
- هنگام شستشو در آب حل نمی‌شود و در عین حال نرم و منعطف است.
- سمی و آتش‌زا نیست.
- دارای مواد آنتی باکتریال و ضد آلودگی است.
آهار فرش چگونه تولید می شود؟
همان‌طور که اشاره شد برای آهار از دو نوع مواد طبیعی و مصنوعی استفاده می‌شود؛ اما بهترین ترکیب برای چسب آهار که در اکثر کارخانه‌های تولید فرش ماشینی از آن استفاده می‌شود، شامل مواد زیر است:
- رزین پلی ونیل استات
- نشاسته
- پلی ونیل الکل
- مواد آنتی باکتری
- پلاستورسایزر یا دی بوتیل فتالات
استفاده از رزین خاص برای عملیات آهار در فرش ماشینی باعث می‌شود تا این فرآیند به بهترین شکل انجام شود. می‌دانید دلیل استفاده از انواع رزین خالص برای آهار فرش ماشینی چیست و چرا عمومیت بیشتری نسبت به مواد طبیعی دارد؟ زیرا علاوه بر کیفیت بالاتر، فرمول ساده و کاربردی‌تری داشته و در مقابل یک فرمول عمومی از ترکیبات نشاسته‌ای که قابل اجرا برای تکمیل فرش ماشینی باشد، وجود ندارد.
معرفی انواع ماشین های آهار زنی فرش
آهار زنی در فرش ماشینی به کمک دستگاه‌های مکانیزه و پیشرفته انجام می‌شود که انواع مختلفی دارند. در یک نگاه کلی این دستگاه‌ها و ماشین‌های آهار زنی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد که عبارت‌اند از:
ماشین آهار حرارت مستقیم
این نوع ماشین‌های کاربردی برای آهار زنی، دارای مشعل‌های متعدد داخلی هستند. این مشعل‌ها با حرارت مستقیم مواد آهار را روی فرش تثبیت می‌کند و در مرحله نهایی تکمیل فرش فقط برای عملیات آهار در فرش ماشینی از آن‌ها استفاده می‌شود.
ماشین آهار حرارت غیر مستقیم
پیشرفت‌های دنیای تکنولوژی به دنیای فرش نیز راه پیدا کرده است. یکی از این پیشرفت‌ها تولید ماشین‌های آهار زنی با حرارت غیر مستقیم است. در این ماشین‌ها برعکس نوع قبلی به جای حرارت مستقیم از بخار برای تثبیت مواد آهار روی فرش استفاده می‌شود. با این توضیحات هیچ مشعلی در داخل این نوع ماشین برای آهار زنی وجود ندارد.
فرایند آهار زنی چگونه انجام می‌شود؟
بعد از بررسی اینکه آهار فرش ماشینی چیست، چه کاربردهای دارد، انواع ماشین آهار و … اکنون نوبت توضیح این است که چگونه انجام می‌شود. بعد از آنکه فرآیند بافت یک فرش ماشینی به اتمام می‌رسد، از دستگاه بافت جدا شده و وارد بخش آهارزنی خواهد شد. در بخش آهار زنی در فرش ماشینی، غلتک آهاری وجود دارد که مدام در حال چرخیدن بر روی تشک است. محصول روی آن قرار می‌گیرد و با چرخش غلتک مواد و ترکیباتی، آهار پشت فرش زده شده و مقدار اضافی با یک تیغه گرفته می‌شود. در اصطلاح تخصصی فرش چسب می‌خورد.
بعد از این مراحل، حالا نوبت ورود به بخش خشک‌کن ماشین آهار است. در این بخش از دمای مستقیم یا بخاری با دمای ۸۰ تا ۱۲۰ درجه برای اتو و خشک‌کردن فرش استفاده می‌شود و عملیات آهار در فرش ماشینی تمام می‌شود. مقدار آهار اعمالی به عوامل مختلفی مانند جنس نخ فرش، تراکم و سرعت غلتک بستگی دارد. اگر آهار زنی به بهترین شکل و به صورت درست انجام شود، با شستشوی صحیح نیز ثبات خود را از دست نمی‌دهد.
هدف از آهار فرش چیست؟
شاید فرش در دنیای غرب یک کالای لوکس باشد، اما در خانه ما ایرانی‌ها یکی از کف‌پوش‌های سنتی است که همه‌جا یافت می‌شود؛ از راهرو و راه‌پله گرفته تا اتاق‌خواب و آشپزخانه. حجم بالای رفت‌وآمد روزانه روی فرش بر کیفیت و مقاومت آن اثر منفی می‌گذارد.
اگر در ذهن خود مرور می‌کنید که ارتباط این نکته با آهار فرش ماشینی چیست؟ در پاسخ باید گفت که آهار زنی یکی از تمهیدات تولیدکنندگان فرش با هدف بالا بردن استحکام فرش، خواباندن پرزهای سطح فرش و کاهش اثر نیروی فرسایشی بر روی آن است. در یک کلام هدف از آهار زنی در فرش ماشینی استفاده از پیونده‌های قوی مایکرومولکولی در مواد آهار برای بالا بردن عمر مفید فرش، جلوگیری از پارگی و پوسیدگی فرش است.
جمع‌بندی
امیدواریم با اطلاعات ارائه شده در این مطلب بیش از پیش بدانید که آهار فرش ماشینی چیست و چه کاربردی دارد. همچنین با این کار به صورت کامل آشنا شده باشید و نگرانی شما از بابت مواد مورد استفاده برای آهار از بین رفته باشد. اگر هنوز نقطه ابهامی در مورد این فرآیند در ذهن دارید، سوالات خود را در بخش نظرات با ما، بازار آنلاین فرش در میان بگذارید.
سوالات متداول
۱- آیا فرش‌های قدیمی را هم می‌توان آهار زد؟
در برخی از مراکز تعمیر و قالی‌شویی خدمات آهار ارائه می‌شود. بهتر است فرش خود را به این مراکز بسپارید تا در صورت لزوم این کار توسط یک متخصص انجام شود.
۲- آیا مواد آهار برای سلامت ضرر ندارد؟
خیر این مواد خود دارای خاصیت آنتی باکتریال و ضد میکروب هستند، همچنین از مواد سمی برای تولید آن‌ها استفاده نمی‌شود.
۳- آیا تمام فرش‌های ماشینی آهار زده می‌شوند؟
خیر، فرش‌های دارای تراکم بالا چون ۱۵۰۰ شانه اغلب به این فرآیند نیازی ندارند و بیشتر برای استحکام فرش‌هایی با تراکم کم استفاده می‌شود.
